Zdolność kredytowa – czym jest? Jak sprawdzić i poprawić zdolność kredytową?

Co to jest zdolność kredytowa?

Definicję tego, co to jest zdolność kredytowa, znaleźć można w przepisach ustawy Prawo bankowe. W art. 70 tego aktu prawnego ustawodawca wskazuje, że bank uzależnia przyznanie zobowiązania od zdolności kredytowej wnioskującego. Kredytobiorca ma obowiązek na żądanie banku, w którym wnioskuje o kredyt, przedłożyć dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny wspominanej zdolności.

Bez wątpienia zdolność kredytowa może być z powodzeniem traktowana jako podstawowy parametr, który decyduje o szansach na uzyskanie wnioskowanego zobowiązania. Można ją również rozumieć jako możliwość spłaty potencjalnej raty kapitałowo-odsetkowej z dochodów, jakie kredytobiorca uzyskuje co miesiąc np. z tytułu pracy zawodowej. Jeśli klient ma zbyt niską zdolność kredytową albo nie ma jej wcale, nie może liczyć na wydanie pozytywnej decyzji. Z drugiej strony wysoka zdolność daje bankowi większą pewność, że zobowiązanie zaciągnięte przez kredytobiorcę zostanie spłacone w ustalonym terminie.

Można traktować zdolność kredytową jako możliwości kredytowe, które wskazują klientowi, o jaką maksymalną kwotę zobowiązania może on wnioskować w danym banku.

Jak liczona jest zdolność kredytowa?

Warto wiedzieć, jak banki czy firmy pożyczkowe podchodzą do kwestii badania zdolności kredytowej. Każda instytucja może mieć nieco inne zasady jej wyliczania. Algorytmy i programy mogą brać pod uwagę wiele różnych kryteriów. Dlatego nie jest powiedziane, że jeśli jeden bank odmówi udzielenia zobowiązania z uwagi na zbyt niską zdolność kredytową, to inny, przy takiej samej zdolności finansowej wnioskującego, nie zdecyduje się na jego przyznanie. Banki nie ujawniają swojej metodologii i nie mówią klientom, jak liczona jest owa zdolność.

W uproszczeniu można powiedzieć, że zdolność kredytową wyznacza różnica pomiędzy miesięcznymi wpływami, jakie notuje dana osoba czy przedsiębiorstwo a miesięcznymi kosztami. Wynik tego działania oznacza, ile klient może maksymalnie przeznaczyć na ratę kapitałowo-odsetkową nowego kredytu, choć nie wszystkie dochody do jego dyspozycji mogą zostać spożytkowane. Musi pozostać kwota do dowolnego wykorzystania, pomniejszająca zdolność kredytową.

Prócz dochodów i wydatków miesięcznych banki i firmy pożyczkowe przy szacowaniu zdolności kredytowej biorą też pod uwagę wybrany przez klienta okres spłaty kredytu, wysokość oprocentowania, typ rat czy nawet stan cywilny, wykonywany zawód i fakt posiadania samochodu. Banki i część firm pożyczkowych oceny zdolności kredytowej dokonują w korespondencji do informacji pobranych z Biura Informacji Kredytowej dotyczących sytuacji kredytowej – aktualnej i przeszłej klienta.

Jak sprawdzić zdolność kredytową?

Można spróbować samodzielnie zweryfikować zdolność kredytową, przyglądając się swoim dochodom i wydatkom. Warto posłużyć się także kalkulatorem zdolności kredytowej, jaki można znaleźć w internecie. Uwzględnia on zwykle takie parametry jak:

• łączny dochód netto,
• raty innych kredytów,
• wysokość limitu na kartach kredytowych,
• koszty życia,
• liczba osób w gospodarstwie domowym.

Na tej podstawie szybko można wyliczyć zdolność kredytową osób fizycznych.

Od czego zależy zdolność kredytowa?

Istnieje wiele czynników wpływających na ostateczną wysokość zdolności kredytowej. Wśród nich wymienia się:

• Wysokości dochodów uzyskiwanych przez klienta – liczą się dochody stałe, wpływające co miesiąc.
• Pula posiadanych oszczędności.
• Rodzaj źródła dochodów – preferowana jest umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony – jest ona lepiej oceniana niż umowa cywilnoprawna czy prowadzona przez wnioskodawcę działalność gospodarcza, pomimo możliwości osiągania wyższych dochodów z tego tytułu.
• Historia kredytowa – pozyskana w formie raportu i scoringu BIK (Biura Informacji Kredytowej).
• Wielkość gospodarstwa domowego – dla banków znaczenie ma stan cywilny klienta oraz liczba osób, które są na jego utrzymaniu.
• Status zawodowy – jeśli wnioskodawca o kredyt lub pożyczkę pozabankową jest bezrobotny, ma rzecz jasna mniejsze szanse na zobowiązanie finansowe. Banki zwracają uwagę na zdobyte wykształcenie i zajmowaną pozycję zawodową, jak i na fakt wykonywania tzw. zawodu zaufania publicznego.
• Parametry związane z kredytem – wysokość kredytu, okres kredytowania, zabezpieczenia spłaty, typ rat (stałe lub malejące), wysokość oprocentowania.

Poszczególne czynniki w różnym stopniu mogą wpływać na wyliczenia związane z indywidualną zdolnością kredytową klienta.

Potencjalni kredytobiorcy jeszcze przed złożeniem wniosku o kredyt gotówkowy, kredyt hipoteczny, a nawet o pożyczkę online mogą zadbać o zwiększenie swojej szansy na pozytywną odpowiedź od banku Wystarczy, że zadbają o wysokość swojej zdolności kredytowej. Na jej zwiększenie wpływają:

• brak innych zobowiązań, zwłaszcza w dużej kwocie czy przeterminowanych;
• redukcja stałych wydatków;
• zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony;
• zamknięcie ewentualnych limitów debetowych i kredytowych na koncie czy rezygnacja z karty kredytowej.

W ramach przygotowywania się do zaciągnięcia kredytu w banku czy pożyczki pozabankowej warto przeanalizować swoje finanse. Należy podliczyć dochody i zobowiązania, aby wskazać największe stałe obciążenia i spróbować je zredukować. Korzystnie na zdolność kredytową wpłynie zwiększenie zarobków, można np. poprosić szefa o podwyżkę. Nie jest najlepszym pomysłem, by tuż przed wnioskowaniem o kredyt zmieniać pracę, nawet na lepiej płatną, ponieważ bank przy wyliczaniu zdolności weźmie pod uwagę zarobki z co najmniej trzech ostatnich miesięcy. Jeśli już klient chce znaleźć inne miejsce zatrudnienia, to powinno mu ono przynieść wyższe wynagrodzenie i stałe źródło dochodów. Później wystarczy odczekać kilka miesięcy i złożyć wniosek kredytowy.

Banki przy szacowaniu zdolności biorą też pod uwagę historię kredytowania w BIK-u. Dobrze by było, aby znalazły się tam pozytywne wpisy, świadczące o tym, że bank ma do czynienia z klientem rzetelnie wywiązującym się ze swoich zobowiązań. Każda niespłacona wierzytelność wpłynie ujemnie na zdolność.

Ocena zdolności kredytowej

Indywidualna, samodzielna ocena zdolności kredytowej pozwoli znaleźć sposób na jej podwyższenie, a więc również na zwiększenie swojego potencjału kredytowego. Dzięki takiej analizie można wskazać słabe miejsca, np. brak wpisów w BIK-u czy wysokie wydatki miesięczne i nieregularne dochody. Później nie pozostaje nic innego, jak zredukować kwestie ujemnie wpływające na wysokość zdolności kredytowej.

Sprawdzenie zdolności kredytowej

Warto samodzielnie zweryfikować swoją zdolność kredytową przed złożeniem wniosku o zobowiązanie, a to dlatego, że przyniesie to odpowiedź na pytanie, na jak wysoki kredyt czy pożyczkę można liczyć. Złożenie wniosku o kredyt w kwocie dalece przekraczającej indywidualną zdolność najprawdopodobniej spowoduje, że zostanie on z miejsca odrzucony.

Z reguły zdolność kredytową mogą określić doradcy na podstawie algorytmów, jakimi posługują się takie firmy i ich pracownicy.

Dlaczego zdolność kredytowa ma takie znaczenie?

Banki muszą dbać o jakość swojego portfela, dlatego przed udzieleniem zobowiązania każda instytucja bankowa sprawdza zdolność kredytową klienta. Muszą to robić ze względu na Prawo bankowe i Rekomendację T wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego. Zgodnie z jej ustaleniami, banki mają swobodę w określaniu, jak wysoki może być wskaźnik obciążeń kredytowych do dochodów netto klienta, choć przed nowelizacją owej rekomendacji było to zaledwie 50–65 proc. Banki muszą sprawdzać zdolność ubiegających się o kredyty, ale mogą to robić w ramach tzw. uproszczonej procedury oceny.

Zdolność kredytowa a działalność gospodarcza

Jeśli klient uzyskuje dochody miesięczne z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, również ma szansę na otrzymanie pozytywnej decyzji. Aby wyliczyć zdolność przedsiębiorcy, bank przeanalizuje kondycję finansową, w jakiej w ostatnich miesiącach znajdowała się jego firma. Do banku trzeba będzie dostarczyć wszystkie pożądane dokumenty obrazujące przepływ finansowy między firmą a podmiotami zewnętrznymi. Ważna jest stabilna zdolność kredytowa, a działalność gospodarcza nie jest przeszkodą dla uzyskania zobowiązania.